رد شدن به محتوای اصلی

نه‌هامه‌تییه‌كانی من، چیرۆكی توندوتیژی ژیانی ژنانی بێده‌سه‌ڵات\ گەڵارێزان بەهار

گه‌ره‌كمه‌ قسه‌ كه‌م. داستانی ژیانم بێژم. سانسۆرم مه‌كه‌ن. نه‌دیده‌م مه‌گرن. مه‌یژن نووسینه‌كه‌ی نۆخبانه‌ و رۆشنفكرانه‌ نیه‌. تریبوونه‌كان مه‌ده‌نه‌ ده‌ست جه‌معێك نۆخبه‌ ورۆشنبیر و به‌س. ئه‌ی من و ژنانی وه‌ك من چه‌؟ جێگای ئێمه‌ له‌ جه‌معی نۆخبه‌كان و رۆشنبیره‌كان ها له‌ كوێنه‌؟ نۆخبه‌ و رۆشنبیره‌كان مه‌گه‌ر بۆ كێ كار ئه‌كه‌ن ئه‌گه‌ر قه‌رار بێت خۆیان له‌ من وئه‌مسالی من دوور كه‌نه‌وه‌؟ خنكام. خنكام له‌ درێژایی ساڵانێك كه‌ له‌ ژیانمدا كه‌مترین ده‌سه‌ڵاتێكم نه‌بوو. چیرۆكی ئازاره‌كانی من فره‌ شه‌بیهی چیرۆكی ژیانی زۆر له‌ كچان و ژنانی بێده‌سه‌ڵاتی وڵاته‌كه‌مه‌. با راسان تریبوونێك بێت بۆ ئه‌وانه‌ی كه‌ قه‌ت تریبوونێكمان نه‌بوه‌.
...

کچێکی بێدەسەڵاتی بێ دایک بووم. بە زۆر درام بە شوو. لە تەمەنی ١٦ ساڵیدا بووم بە دایک، لە کاتێکدا خۆم هێشتا مێرمنداڵێك بووم كه‌ ژان و دەرد و نەهامەتی بێ دایکی لە روخسارم ده‌باری . باوکم  تازە بیری کردەوە ئەم وەسلەتە هاوشانی بنه‌ماڵه‌کەی نیە، بۆیه‌ چەندین جار بەلێدان منی هێنایە سەر تەلاق، بەلام خەزورەم نەیهیشت و منیش بە خاتر بێ دلسوزی خۆم رازی نەئەبووم به‌ تایبه‌ت چونكا کوڕەکەم بی دایک ده‌بوو. نه‌مده‌ویست ئه‌ویش ده‌ردی بێدایكی بچێشێت. 

ئەو ئازارە وای لێم کردبوو كه‌ دەڕەنده بووم  و بە قسەی کەسم نەده‌کرد تا جیا ببمەوە. پیاوەکەم و کوڕەکەم ببوون بە هەموو دنیام، بەڵام تەنیا کوڕەکەم هی من بوو. پیاوەکەم لە من گەورەتڕ بوو.  دنیای دیبوو.  منی كه‌مزان، كاڵفام و منداڵ، دنیام نه‌دیبوو خۆ، دنیام تەنها ئەوان بوون و به‌س.  بە بێریزی کردنی باوکم بە ئەو، من زیاتر بی کەس ببووم. پیاوەکەیشم بیکاری و نەداری زۆری بۆ هێنابوو. تەب خارج چوون دایگرتبووو تەنیا ئاواتی رویشتن لە ئێران بوو. من و کوڕەکەم گوشتی گەردەمل بوین. چەندین جار جێمی هێشت.  ئه‌مجاره‌ ئیتر باوكم بوو كه‌ منی به‌ زۆر ده‌برده‌وه‌.

مێرده‌كه‌م په‌یتا په‌یتا به‌جێی ده‌هێشتم و تا پای تەلاق ئەچوو. منیش چەند جار له‌ بێ ده‌ره‌تانی دەستم ده‌برد بۆ خۆکوژی.  ئه‌گه‌رچی هه‌رجار خۆشەویستیی مناڵەکه‌م پەشیمانمی ئەکردەوە، بەڵام هەر بڕێك ده‌رمانم ئەخوارد و نه‌یده‌كوشتم. بۆ ماویه‌ک نەخوش و کز و لاواز وەک مردوو ده‌بووم، تا لە ناکاو پیاوەکەم، ناموەفەق له‌ ده‌رچوون به‌ره‌و هه‌نده‌ران، ئەگەرایەوە. تا منیان ئەداوە پێ هەزار سووکایەتیم پێ ئەكرا. دڵم له‌ ژیانی هاوبه‌شم بێزار و خه‌مگین ببوو به‌ڵام، ماڵی بابم به‌ هۆی  باوەژن و باوکێكیی ئه‌لكۆلی، زۆر زۆر بۆ من و خوشک و برای وردم ناخۆش بوو. یا مەرگ یا چوونەوە لای پیاوەکەم له‌و بارودۆخه‌ ئاسودەمی ئەکرد. له‌ ڕووی ناچاری و بە هەزار نەهامەتی ئەگەرامەوە ماڵی خۆم . منێك كه‌ نه‌ له‌ملا ئاسووده‌ بووم و نه‌ له‌ولا، لە لای باوان وەک تاوانبارێک مەعامه‌لەم لەگەڵ ئەکرا. کوڕەکیشم وەک نوتفەی حەرام بێ ناز بوو. 

لەبەر ئەوەی پیاوەکەم دانیشێت به‌لامەوە، هێشتم مندالیکی ترم بیت. کە شوەکەم زانی دووگیانم، هەفتەی دەجار به‌ر لێدان و شەقی ده‌دام کە منالەکەم لەبار بەرێت. تەنانەت وەختی دکتۆری گرت بۆ کورتاژ. وێڕای ئه‌و گشته‌ بە قژ راكێشان و لێدانه‌، هەر رازی نەبووم و نه‌مهێشت مناڵه‌كه‌م كورتاژ بكرێت. سه‌رئه‌نجام کچێکم بوو. لە بیمارستان لە پێش چاو باوەژن و دشێکم وتی نه‌ منداڵەکەتم ئەویت نه‌ خوت. بڕۆره‌وه‌ ماڵ باوكت و لەکوڵم بەوە. منی بێده‌ره‌تان هه‌ر ئەگریام وهیچم بۆ نەئەوترا. وای لێهات كه‌ باوەژن دڵی هاتە بەزەیی و لەدیار سەرم بوو له‌ كاتی زه‌یستانیمدا له‌ بیمارستان. ئه‌وه‌نده‌ كڵۆڵ بووم كه‌ ته‌نانه‌ت باوه‌ژن و دشه‌كه‌شم كه‌ له‌وه‌ پێش چیها ئازاریان دابووم، بۆم ده‌گریان. بە هەر نەهامەتیه‌ک بوو پیاوەکەم گەڕایەوە بیمارستان و بەزەیی پێما هات و بردمیەوە. له‌ خۆشیان وامده‌زانی دنیا هی منە . تا سێمانگ نه‌ خۆم نه‌ کچەکەمی نالاواند. 

ڕۆژێك هاتەوە وتی ماڵ ئەگوێزینەوە.  بردمیە مەحەلێکی پایینشار و لەوێ  وێڵمی کرد. وتی کرایەی ٦شه‌ش مانگم داوە. درۆی کردبوو. منی کردبوه‌ سەرایەدار ماڵێک کە دوو کەس عەرەق سەگیان ساز ئەکرد. چەند کەسێکی ئه‌لكۆلی شەوانە ئەهاتنە سەر بانەکە. ئەیانزانی تەنیا خۆم و دوو منداڵەکەمین، ئەیانەویست پەلامارم بده‌ن. من زەبتم روشن ئەکرود و هەرچە کەوش و پێڵاو بوو ئەمرژانده‌ بەر درگاکە، با وا بزانن میوانم هەیە. تا مانگ شاردمەوە کە پیاوەکم بە جێمی هێشتوە. هەر ئەموت ئەگەڕێتەوە و کەسیش نازانیت. وتم بە ماڵ باوکم چوە بو بەندەر عەباس. 

ئاخر یەکسال لەوێ ژیابووین پێشتر. تا رۆژێک ژن هاوساکەمان هات بۆلام و به‌خێراتنمی کرد و لە ژێر زوانمی کێشاوە کە کچی کێم. بەیانیەکەی باوکم هات و بە شەق ئەوندەی لێدام کە مەمکی پڕ لەشیرم بە شەقی باوکم شیری تیا ئەرژا خوارەوە. بە قژکێشان بردمیەوە، چونكا شووی هاوساکەمان چووبووه‌ به‌ر دووکان باوکم وتووی مانگێکە نگابان کچەکەتم. مەستی گەڕەک پەلاماری ئه‌ده‌ن. بۆ زاواکەت دیار نیە؟ 

تا چەند مانگێك ڵە ماڵ باوکم، منداڵەکانم تۆپی شەق شەقێنی خوشک و برای بوچکم بوون. منیش هەموو شەوێک جنێو و سووکایەتی باوکی مەستم وردی ده‌كردم. خۆم و مناڵەکانم نەمانئەتوانی لەسەر سفرە نان بخۆین هەر ئەیوت نوتفە و گانی  مەردم بەخێو ئەکەم! ئیتر من نائومێد و دڵسارد وەک مردوو، ببوومه‌ خزمەتکاری ماڵی باوكم. باوکم ئەوەندە خراو بوو ته‌كمانا كه‌ باوەژن بوو بە دایکێکی هاودەردم، به‌ڵام ئه‌ویش زاهیر و ده‌روونی یه‌ك نه‌بوون له‌گه‌ڵما.  

شوەکەم دیسان نه‌یتوانیبوو ده‌رچێت بۆ خارج و گەرایەوە. باوکم بە لێدان وسووکایەتی منالەکانمی لێم سەند و بردمیان بۆ ماڵ ملا تەڵاقم بدەن. من نەمده‌توانی هیچ بڵێم. بۆ منداڵەکانم شێت و هار ببووم.  وەک نەخوشێکی شێت بووم. هەر دوعام ئەکرد مۆعجێزه‌یه‌ک بێت و كه‌سێك له‌م ده‌ره‌ده‌ بێده‌رمانه‌ نه‌جاتم بدات. ئیتر وتم کار تەواوە، هەر تەڵاقمیان دا بچمەوە خۆم بکوژم.  بیێحاڵ و رەنگ زەرد، لێوم سپی ببو. باوەژنم بەدەورمەو هەوڵی ئەدا، تا خاڵۆ و باوک باوەژن و مامێکم پادەرمیانیان کرد. مامۆم پرسی رازیت تەڵاق بستێنیت دوای ئەم هەموو داماویە کە شوەکەت هاوردویەتە سەرت؟ وتم نا. دووری منداڵه‌كانم ناتوانم ته‌حه‌مول كه‌م. بە پاڕانەوە پای مامۆی گەورەم ماچ کرد.  مامەم بە رەزای خۆی منی دایەوە پیاوەکەم.

دوای ئه‌و جه‌ریانه‌ رووم نەو کاتێ باوکم لە ماڵە بچم سه‌ردانی كه‌س و كارم بكه‌م. له‌ولاوه‌ ئەگەر نەچواتمەوە برا و خوشک یا باوەژنم ئەهات و هەڕەشەی باوکمیان لێم ئەکرد کە ناهاتیتەوە. وەرەوە باوکت چاوەرێتە. زوو حازر ئەبوم ئەرویشتم بۆ ماڵی باوکم، بە جنێو و شەقی باوکم نیوەڕۆ یا شەوێک لەوێ ئەبووم  و بە نەهامەتی دیسان ئەگەرامەوە ماڵی شووم، تا رۆژێک پیاوەکەم هاتەوە لەگەڵ رەفیقێکی...

درێژه‌ی هه‌یه‌.

نظرات

پست‌های معروف از این وبلاگ

عصمت صوفیه‌: در داستان هایم در پی آزادی، انتخاب، فرار از قید و بند، و سرپیچی از تابوها هستم.

عصمت صو فیه‌ ، مدرس دانشگاه‌، نویسنده‌ و ناشر كورد ساكن نروژ است. جدید اً مجموعه  داستانی به‌ نام فرشتگان یك لنگه‌ پا از او به‌ چاپ رسیده‌ است. به‌ همین بهانه‌ با این زن موفق و اهل قلم گفتگویی داشتیم. پ ١. فرشته‌های یك لنگه‌ پا چندمین كتاب چاپ شده‌ی شماست؟ عصمت :    قبل از چاپ کتاب "فرشتگان یک ‌لنگه‌پا"، سه کتاب دیگر چاپ کرده ام. اولین کتابم با عنوان "در چشم طوفان" ترجمه مجموعه ای از اشعار شیرکو بیکه س به زبان نروژی در سال ٢٠١٣ است که جایزه ادبی اوردکناپن را در نروژ از آن خود کرد. کتاب دومم مجموعه داستانی است به نام "آسمان گره نمی خورد"، کتاب سوم با عنوان" گذار زنان از سایه به نور" ترجمه ای است از انگلیسی به فارسی از نویسنده‌ی فمینیست و محقق آماندا فورمن که نگاهی اجمالی، اما بسیار عمیق به تاریخ فرودستی و در عین حال نقش آفرینی زنان در طول تاریخ است. با این حساب کتاب فرشتگان یک لنگه پا چهارمین کتاب من است . پ ٢. در فرشتگان یك لنگه‌ پا داستان هفت زن كورد را به‌ تصویر كشیده‌اید. چگونه‌ این هفت زن را برگزیدید؟ عصمت:    هیچگاه به هنر ...

حسرت های مادر بزرگ\ مرجان نقیه

من در اين عكس كلاس پنجم دبستانم. همان روزهايي كه هنوز براي دو اسمه نماندنم هر روز تلاش مي كردم و مي خواستم به هر قيمت شده، تنها نامي كه در شناسنامه ام هست را صدايم كنند نه نامي كه مادربزرگم آرزو داشت لااقل بتواند روي يكي از دختركانش بگذارد !  ‎ مادربزرگم نتوانسته بود كه أسامي ايي كه شوهرش هميشه در بازگشت از اداره سجلي با لبخند پيروزمندانه به رخش كشانده بود و انتخابي از شاهنامه بود را به اسامي  دلخواه مذهبي و ساده خودش تغيير دهد . (علي) دلخواه مادربزرگ ( ايرج) ثبت شد. (محبوبه) كه مورد علاقه اش بود (منيژه) ثبت شد، و ... ‎ بله مي گفتم كه من اينجا من در اين عكس كلاس پنجم دبستان هستم وپنج سال بود كه فهميده بودم مادرم سعي دارد با وانمود كردن اينكه نام من (محبوبه) است برحسرتي از حسرت هاي دل مادرش مرهمي گذارد! من اينجا در اين عكس دقيق اً نوروزي را به ياد دارم كه من بلاخره با نام درون شناسنامه ام (مرجان) صدا زده مي شدم ! حالا مادربزرگ مرا به نام خودم صدا مي زد و من براي حسرت او متاسفم !  به همه گفته بودم :حاضرم اين اسم داري (ه) آخر كه از آن بيزارم را تنها مادربزرگ اجازه...

بازتولید تبعیض و سرکوب در یك جنبش ضد تبعیض\ رویا طلوعی

جنبش زنان در كل جهان با اعتراض به‌ تبعیض جنسیتی شكل گرفته‌ است. اگرچه‌ زنان به‌ طور فعال درسایر جنبش ها مانند جنبش های ملی و جنبش ضد برده‌داری، علیه‌ انواع دیگر تبعیض مشاركت فعال داشتند، اما دیر یا زود دریافتند كه‌ در بطن جنبش های ضد تبعیض، خود زنان به‌ خاطر جنسیتشان با تبعیض جنسیتی مواجه‌ اند. اگرچه‌ مبارزه‌ی زنان علیه تبعیض جنسیتی مبارزه‌ای طولانی و نسبتا پرثمر بوده‌ است، اما دیری نپایید كه‌ فمینیسم سیاه وجود تبعیض در این جنبش ضد تبعیض را به‌ چالش كشید.  طرح تئوری اینترسکشنالیستی گشایش دربی بود برای شنیدن صدای زنان بی صدا یا کم صدا در میان غریو صدای زنان فمینیست غالب. این فمینیسم غالب در غرب می تواند فمینیست سفیدپوست غیر فقیر باشد. در كل جھان نیز می تواند   فمینیسم زنان کشورھای قدرتمند مثل کشورھای غربی باشد . لیكن برای ما در مقیاس کوچک تر و محلی تر، فمینیست غالب می تواند فمینیسم ایرانی مرکز محور باشد کە گاھاً بجای ھم دلی، عملا در تقابل با فمینیسم ملیت ھای ساکن ایران قرار می گیرد. این تقابل را می توان ھم از جنبەھای کلان و ھم از جنبەھای جزئی مورد بررسی قرار داد . در وا...